Οι 4 κύριοι νευροδιαβιβαστές που επηρεάζουν την ευτυχία

Της Δρ. Βιολέττας Αννίνου, Ph.D.

Τα όμορφα αισθήματά σας ξεκινούν από αυτούς τους 4 νευροδιαβιβαστές: ντοπαμίνη, ωκυτοκίνη, σεροτονίνη και ενδορφίνες. Όλα τα αισθήματα και τα συναισθήματα είναι το αποτέλεσμα των νευροχημικών αντιδράσεων, που λαμβάνουν χώρα στο σώμα σας. Μαθαίνοντας να εκπαιδεύετε τον εαυτό σας και να αυξάνετε την επίγνωση και τη γνώση σας, μπορείτε να ενεργοποιήσετε αυτούς τους 4 σημαντικούς νευροδιαβιβαστές, που αυξάνουν τη διάθεση, την ευτυχία και την παραγωγικότητα.

Ντοπαμίνη

Η ντοπαμίνη μας κινητοποιεί να αναλάβουμε δράση προς έναν στόχο, προς επιθυμίες και ανάγκες και δίνει ένα κύμα ενισχυτικής ευχαρίστησης όταν επιτυγχάνονται. Η αναβλητικότητα, η αυτοαμφισβήτηση και η έλλειψη ενθουσιασμού συνδέονται με τα χαμηλά επίπεδα ντοπαμίνης. Η ντοπαμίνη παίζει επίσης μεγάλο ρόλο στην διατήρηση ενός υγιούς βάρους. Όταν έχετε επαρκή επίπεδα ντοπαμίνης στο σύστημά σας, τρώτε λιγότερο, κάνετε πιο συνετές επιλογές και έχετε μεγαλύτερη συγκέντρωση. Τα χαμηλά επίπεδα ντοπαμίνης συνδέονται με την κατάθλιψη, την αναβλητικότητα και με αισθήματα αυτοαμφισβήτησης.

Για να αυξήσετε τα επίπεδα ντοπαμίνης σας, ορίστε καθημερινούς ή μηνιαίους στόχους, ώστε να λαμβάνετε ικανοποίηση όταν τους πετυχαίνετε. Δημιουργήστε νέους στόχους πριν επιτύχετε τους τρέχοντες. Αυτό διασφαλίζει μία διαρκή ροή για να βιώνετε την έκκριση ντοπαμίνης. Κινητοποιηθείτε μέσω της γυμναστικής αφού η ντοπαμίνη αυξάνεται παράλληλα με την σεροτονίνη και τις ενδορφίνες όταν γυμνάζεστε.

Ωκυτοκίνη

Ο υποθάλαμος του εγκεφάλου μας παράγει μία ορμόνη, που ονομάζεται ωκυτοκίνη, η οποία είναι επίσης νευροδιαβιβαστής. Αναφέρεται ευρέως ως η ορμόνη “της αγκαλιάς” ή “της αγάπης”. Έχει αποδειχθεί ότι εμπνέει αισθήματα εμπιστοσύνης, αγάπης, χαλάρωσης και ήρεμη διάθεση, μειώνοντας το στρες. Όταν αγκαλιάζεστε, γελάτε, χορεύετε, κρατιέστε από το χέρι, ακούτε την αγαπημένη σας μουσική και βρίσκεστε με ανθρώπους που σας κάνουν χαρούμενους, διεγείρετε την εσωτερική παραγωγή σας. Ένα άλλος απίστευτος πυροδότης, που αυξάνει την ωκυτοκίνη έως 10-50% είναι το διάβασμα ενός βιβλίου ή η παρακολούθηση μίας ταινίας, που σας συγκινεί.

Για να αυξήσετε τα επίπεδα ωκυτοκίνης σας, κάντε μασάζ, αφού χαλαρώνει τους μύες σας και η παρατεταμένη σωματική επαφή πυροδοτεί την απελευθέρωση της ωκυτοκίνης. Δείξτε στους φίλους και στην οικογένειά σας ότι τους αγαπάτε, αγγίζοντάς τους τρυφερά. Μπορείτε να πάρετε αγκαλιά τους γονείς σας, να αγκαλιάσετε ένα φίλο, ή να αγκαλιαστείτε με τον/την σύντροφό σας. Ακόμα και το να δώσετε σε κάποιον ένα δώρο μπορεί να αυξήσει την ωκυτοκίνη σας.

Σεροτονίνη

Μπορεί να σας προκαλέσει έκπληξη να μάθετε ότι η μεγαλύτερη ποσότητα του νευροδιαβιβαστή των όμορφων αισθημάτων, της σεροτονίνης, κατασκευάζεται και κατοικεί στο έντερό σας. Η σεροτονίνη είναι υπεύθυνη για την διάθεση, την όρεξη, την ποιότητα του ύπνου, το αίσθημα σεξουαλικής επιθυμίας και την υψηλού επιπέδου εγκεφαλική λειτουργία, όπως η μνήμη και η μάθηση. Όταν δεν έχετε αρκετή σεροτονίνη, βρίσκεστε σε μεγαλύτερο κίνδυνο κατάθλιψης και άλλων διαταραχών διάθεσης, όπως επίσης ριψοκίνδυνων συμπεριφορών. Για να αυξήσετε αυτό το χημικό του εγκεφάλου, αναλογιστείτε παρελθούσες επιτυχίες και εξασκηθείτε στην ευγνωμοσύνη.

Όχι μόνο θα νιώσετε σημαντικοί για αυτά που έχετε καταφέρει, αλλά εξασκώντας την ευγνωμοσύνη, θα συνειδητοποιήσετε ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που αξίζουν στην ζωή. Η σεροτονίνη ρέει όταν νιώθετε αξιόλογοι ή σημαντικοί. Η μοναξιά και η κατάθλιψη εμφανίζονται όταν η σεροτονίνη απουσιάζει.

Οι φυσικοί τρόποι για να τονώσετε τη σεροτονίνη σας είναι η ασφαλής έκθεση στο ηλιακό φως – 10-15 λεπτά την ημέρα παράγουν Βιταμίνη D – η ποιότητα ύπνου, η τακτική άσκηση και ο περιορισμός της κατανάλωση “λευκών” τροφών, όπως η ζάχαρη, το ρύζι, το αλεύρι και τα ζυμαρικά. Αντιθέτως, προσθέστε τυρί, αυγά, ξηρούς καρπούς, μπανάνες, αβοκάντο, γαλοπούλα, και ψάρια, ως σημαντικά συστατικά του καθημερινού διατροφικού σας πλάνου. Άλλοι τρόποι για να αυξήσετε τα επίπεδα της σεροτονίνης σας είναι να κάνετε χαρούμενες σκέψεις, αφού ο εγκέφαλός σας παράγει σεροτονίνη, όταν ανακαλείτε χαρούμενες αναμνήσεις ή σκέφτεστε πράγματα που σας κάνουν χαρούμενους. Κάντε μία χαμηλής έντασης γυμναστική, αφού το σώμα σας παράγει σεροτονίνη όταν κάνετε ασκήσεις αεροβικής, σε αντίθεση με τις ενδορφίνες, που τις παράγει κατά την αναερόβια άσκηση.

Ενδορφίνες

Οι ενδορφίνες είναι οι νευροδιαβιβαστές που παράγονται στην υπόφυση και στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Είναι υπεύθυνες για πολλές λειτουργίες, που σχετίζονται συνολικά με τα αισθήματα χαράς και ευεξίας. Αυτές οι ορμόνες είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του σώματος παρέχοντας οπιούχα δράση (παρόμοια με της μορφίνης) μετά από γυμναστική ή τραυματισμό και μας κάνουν να νιώθουμε φανταστικά. Μπορούν να διεγερθούν από τροφές, όπως το κακάο (μαύρη σοκολάτα), οι μπανάνες, οι ξηροί καρποί, τα ψάρια, το γιαούρτι, και η γαλοπούλα. Οι καλύτερες φυσικές μέθοδοι δημιουργίας αυτών των χημικών μεγάλης ισχύος είναι το σεξ, το γέλιο, η άσκηση και οι νόστιμες ή οι πικάντικες τροφές.